Op dinsdag 22 augustus 1911 werd de Mona Lisa onder ieders neus uit het Louvre gestolen. In de vroege ochtenduren ging de schilder Louis Béroud naar de Salon Carré in het Louvre met de graveur Frédéric Laguillermie. De twee kunstenaars, beiden vaste klanten, waren van plan om, zoals gewoonlijk, een schilderij te schetsen dat in het museum werd tentoongesteld.
Hun keuze was gevallen op de Mona Lisa van Leonardo da Vinci. Maar toen ze aankwamen op de plek waar het Italiaanse schilderij gewoonlijk wordt tentoongesteld, moesten de twee vrienden de feiten onder ogen zien: de Mona Lisa was verdwenen! De ondervraagde bewakers namen aanvankelijk aan dat het werk door de curatoren was verplaatst en zich in hetfotografische reproductieatelier van Braun & Cie in het Louvrebevond. Maar het schilderij is er niet.
Gealarmeerd kwam de Sûreté Parisienne aan het begin van de middag ter plaatse. Bijna 60 rechercheurs, onder leiding van hoofdinspecteur Octave Hamard, werden aangesteld om deze ongelooflijke verdwijning te onderzoeken. De vingerafdrukken van 257 medewerkers van het museum werden genomen om ze te vergelijken met de vingerafdruk die Alphonse Bertillon, criminoloog en vader van het eerste criminele identificatielaboratorium, had gevonden op de lijst en de glasplaat van het schilderij dat in de kleine trap naar de Cour Visconti was ontdekt. Het mocht niet baten.
Terwijl het onderzoek stagneerde, kwamde publieke opinie in een stroomversnelling en beschuldigde het slechte beheer van het Louvre, de onoplettendheid van de bewakers en de onverschilligheid van de overheid. Théophile Homolle, de directeur van het Louvre, werd gedwongen ontslag te nemen, terwijl de onderzoeksrechter die belast was met de zaak, Joseph-Marie Drioux, zich tegen iedereen keerde en Guillaume Apollinaire verdacht en van 7 tot 11 september in de Santé-gevangenis opsloot.
De dichter was al betrokken bij de diefstal van drie Fenicische beeldjes uit het Louvre in 1907 en 1911 door zijn privésecretaris en vriend Géry Pieret, die er vervolgens één verkocht aan Apollinaire en twee aan Picasso. Picasso, die later beweerde niets te hebben geweten van de frauduleuze herkomst van de beeldjes die de inspiratie vormden voor Les Demoiselles d'Avignon, werd zelf verdacht van medeplichtigheid aan de diefstal van de Mona Lisa voordat hij werd vrijgesproken, net als Apollinaire.
Twee jaar lang was de Franse en internationale pers gefascineerd door het politieonderzoek en speculeerden ze over het motief van de diefstal. De Société des Amis du Louvre loofde een beloning van 25.000 frank uit voor iedereen die het meesterwerk kon terugvinden. Het tijdschrift L'Illustration loofde het dubbele uit, 50.000 frank, voor iedereen die het beroemde schilderij naar zijn kantoren kon terugbrengen. Het mocht niet baten; na 28 maanden onderzoek was de Mona Lisa nog steeds niet gevonden.
Sinds de verbeurdverklaring verblijft Mona Lisa echter in Parijs, ondergedoken in een flat in de rue de l'Hôpital Saint-Louis, in het 10e arrondissement van de hoofdstad.
Op 10 december 1913 dook de dief op in Italië: hij probeerde het schilderij voor 500.000 lire te verkopen aan een Florentijnse antiquair, Alfredo Geri, onder de naam Leonardi. Alfredo Geri en Giovanni Poggi, directeur van het Uffizi Museum, waarschuwden de carabinieri, die de dief in zijn hotel in Florence arresteerden en bevestigden dat het inderdaad om het schilderij ging dat al 2 jaar over de hele wereld werd gezocht .
De dief, Vincenzo Peruggia, was een Italiaanse glazenier die in het Louvre werkte. Hij kende het gebouw perfect en wachtte tot de sluiting van het museum op de avond van 21 augustus 1911 om het meesterwerk onder zijn witte mantel te verbergen. Ondervraagd door de politie in de eerste dagen van het onderzoek, kwam hij met een alibi dat werd geaccepteerd door de inspecteurs van Sûreté. Wat de redenen voor zijn diefstal betreft, bekende hij dat hij de Mona Lisa uit patriottisme had gestolen om het terug te geven aan Italië.
"Als ik in het Louvre werkte, stopte ik vaak voor het schilderij van Da Vinci en ik voelde me vernederd om het zo in een vreemd land te zien. Het stelen was heel eenvoudig. Ik hoefde alleen maar het juiste moment te kiezen. Op een ochtend voegde ik me bij mijn collega-decorateurs in het Louvre, wisselde een paar woorden met hen en ging toen de salon binnen waar het schilderij hing. Het was er verlaten. Het schilderij lachte naar me. In een oogwenk had ik het van de muur gehaakt. Ik zette de lijst op de trap en schoof het paneel onder mijn kiel. Het gebeurde allemaal in een paar seconden. Niemand zag me, niemand verdacht me", zegt hij in zijn eerste verklaring.
Hij hield deze verdediging vol tijdens zijn hele proces , dat in Italië plaatsvond omdat de beklaagde niet was uitgeleverd. Gesteund door vele Italianen veroordeelde de rechtbank, gecharmeerd door zijn patriottisme, hem tot slechts één jaar en vijftien dagen gevangenisstraf, een straf die later werd teruggebracht tot zeven maanden. Na een succesvolle tournee door Italië keerde de Mona Lisa op 4 januari 1914 terug naar het Louvre Museum, waar het sindsdien onder strenge bewaking wordt tentoongesteld .
Als je de mysterieuze glimlach van Mona Lisa(opnieuw) wilt zien, kun je die vinden in de Salle des Etats, op de eerste verdieping van deDenonvleugel van het Musée du Louvre. Het is ook een gelegenheid om de huidige tentoonstellingen te ontdekken: Parijs-Athene, Farao van de Twee Landen en En Scène!
Plaats
Louvre Museum
musée du louvre
75001 Paris 1
Toegang
Metro Palais Royal - Musée du Louvre
