Op dinsdag 25 oktober 1836 werd deObelisk opgericht in het midden van de Place de la Concorde op initiatief van koning Louis-Philippe, ten overstaan van meer dan 200.000 Parijzenaars die zich hadden verzameld op het plein, op de aangrenzende terrassen en onderaan de Avenue des Champs-Elysées. Dit 23 meter hoge, 230 ton zware Egyptische juweel, gemaakt van 3300 jaar oud roze graniet uit Aswan, werd in 1830 aan Frankrijk geschonken door Mehemet Ali, onderkoning van Egypte, als teken van vriendschap en was afkomstig van de Tempel van Amun in Luxor . Het bereikte zijn bestemming in 1833 na een reis van twee jaar over de golven.
Jean-François Champollion, de Franse egyptoloog die verantwoordelijk was voor de vertaling van de hiërogliefen op de Steen van Rosetta, kwam in augustus 1828 aan in Egypte aan het hoofd van een Frans-Toscaanse missie en kreeg ontzag voor de twee obelisken bij de ingang van de tempel van Luxor. Op 24 november 1828 schreef hij: "Een immens paleis, voorafgegaan door twee obelisken van bijna tachtig voet hoog, gemaakt uit één blok roze Aswan graniet, prachtig bewerkt, vergezeld door vier kolossen van hetzelfde materiaal, en ongeveer dertig voet hoog, omdat ze tot aan de borst begraven zijn. Dit is nog een voorbeeld van Ramses de Grote.
De welbespraakte egyptoloog slaagde erin Mehemet Ali ervan te overtuigen deze juwelen, opgericht tijdens het bewind van Ramses II in de 13e eeuw voor Christus, aan Frankrijk te schenken. De onderkoning van Egypte, die van plan was een van de twee obelisken in Alexandrië aan Frankrijk te schenken omdat de andere naar de Engelsen zou gaan, stemde hiermee in. Maar nu was er het probleem van het transport van de twee monolieten, die elk meer dan 200 ton wogen.
In 1829 gaf Charles X, de toenmalige koning van Frankrijk, het ministerie van Marine de opdracht om een manier te bedenken om de obelisken naar de haven te brengen. Een schip speciaal ontworpen voor deze delicate missie, de Luxor, werd gebouwd en op 26 juli 1830 te water gelaten in de haven van Toulon. Drieënveertig meter lang en negen meter breed, moest de Luxor de Nijl kunnen bevaren, de Middellandse Zee oversteken, de Atlantische Oceaan bevaren om uiteindelijk onder de bruggen door de Seine op te varen.
De Revolutie van 1830, waarbij Charles X werd vervangen door zijn neef Louis-Philippe d'Orléans, bracht het project niet in gevaar en een paar maanden later, op 29 november 1830, schonk Egypte Frankrijk officieel de twee Luxor obelisken als teken van goede verstandhouding en als dank voor Champollions werk aan het ontcijferen van de hiërogliefen. De Luxor verliet de haven van Toulon op 15 april 1831 onder het bevel van Raymond de Verninac Saint-Maur, aanvankelijk om slechts één van de twee obelisken mee terug te nemen.
Het was Champollion die koos welke obelisk hij als eerste mee terug zou nemen, "de meer westelijke, die aan de rechterkant als je het paleis binnenkomt". "De piramidion had inderdaad een beetje geleden, maar het hele lichaam van deze obelisk was intact en bewonderenswaardig goed bewaard gebleven, terwijl de obelisk aan de linkerkant, daar was ik door opgravingen van overtuigd, een grote breuk had opgelopen in de richting van de basis", beschreef de egyptoloog om zijn keuze te rechtvaardigen.
En zo begon een reis over de golven die bijna drie jaar zou duren. Gesleept door de Sfinx kwam de Luxor op 14 augustus 1831 aan in Luxor en kwam zo dicht mogelijk bij de tempel door een kanaal van 400 meter te graven, waardoorde monoliet op 19 december 1831 kon wordeningescheept. De bemanning moest echter acht maanden ter plaatse wachten en het einde van de Nijloverstroming afwachten voordat ze op 18 augustus van het volgende jaar weer op weg konden.
In oktober 1832 was er nog een navigatieprobleem: geblokkeerd door zandbanken bij de monding van de Nijl, moest de Luxor wachten tot 1 januari 1833 voordat ze weer kon uitvaren. Nadat het schip Alexandrië had bereikt, moest het tot 1 april 1833 en het einde van de winterstormen wachten voordat het zijn reis kon hervatten. Nadat deobelisk in de nacht van 10 op 11 mei 1833 in Toulon aankwam, bereikte hijop 23 december van hetzelfde jaareindelijk Parijs, nadat hij over de Middellandse Zee was gesleept, Spanje had omzeild en vanaf Rouen de Seine was opgevaren.
Maar eenmaal aangekomen in Frankrijk ontstond er een nieuw probleem: terwijl de obelisk bedekt was met hiërogliefen die verhaalden over de overwinningen van Ramses II, was de oorspronkelijke sokkel versierd met zestien bavianen die op hun achterpoten stonden en hun geslacht onthulden. Dit werd als onfatsoenlijk beschouwd voor die tijd, dus werd besloten om het te vervangen door een meer conventionele sokkel, terwijl de originele sokkel werd opgenomen in de collecties van het Musée du Louvre.
Op dinsdag 25 oktober 1836, na jaren wachten, werd deLuxor Obelisk eindelijk opgericht in het midden van de Place de la Concorde, tussen de Avenue des Champs-Elysées en de Jardin des Tuileries. De plaatsing van de obelisk op deze plek maakte een einde aan de politieke controverse: oorspronkelijk een koninklijk plein gebouwd als eerbetoon aan Lodewijk XV, werd het plein tijdens de Franse Revolutie een broeinest van opstanden, waar Lodewijk XVI, Marie-Antoinette, Charlotte Corday, Danton, Robespierre en vele anderen werden geguillotineerd.
In de vroege uren van 25 oktober 1836 verzamelden bijna 200.000 Parijzenaars zich op het plein en op de omliggende terrassen helemaal tot aan de Avenue des Champs-Elysées. De ingenieur Apollinaire Lebas leidde de hachelijke hijsoperatie, waarvoor machines, kabels en een ingenieus systeem van tegengewichten nodig waren. Tijdens de hele operatie bleef de ingenieur vrijwillig onder de obelisk om oneer te voorkomen in het geval van een ongeluk. Gelukkig voor hem slaagde de operatie en kwam de obelisk een paar uur later rechtop te staan.
Koning Louis-Philippe observeerde discreet deopbouw van de obelisk vanaf hetHôtel de la Marine om discreet weg te kunnen glippen als de monoliet zou vallen en vernield zou worden. Uiteindelijk verscheen hij op het balkon van het Hôtel de la Marine in gezelschap van de koninklijke familie en kreeg een langeovatie van de menigte. Champollion, die in 1832 overleed, zag zijn werk nooit voltooid worden.
Het oudste monument van Parijs, dat in 1936 als historisch monument werd geclassificeerd, wordt sinds 1998 bekroond door een piramidion van brons en bladgoud. De tweede obelisk, die nooit is teruggebracht naar Parijs, werd uiteindelijk in 1981 teruggegeven aan Egypte door François Mitterand, die aankondigde dat hij er geen bezit meer van zou nemen. Voor de goede orde: in 1845 schonk Louis-Philippe Egypte een koperen klok als dank. De klok, die nu de citadel in Caïro siert, heeft volgens de Caïroieten nooit goed gewerkt, omdat hij waarschijnlijk beschadigd was toen hij werd afgeleverd.
Klik hier voor meer informatie:
Plaats
Place de la Concorde
Place de la Concorde
75008 Paris 8
Meer informatie
Iconografieën: Header: Oprichting van de obelisk van Luxor op de Place de la Concorde, François Dubois, Musée Carnavalet Ingang van de Tempel van Amun in Luxor met zijn twee obelisken, RMN-Grand Palais (Musée du Louvre) / Les frères Chuzeville Zicht op het neerhalen van de obelisk, in Campagne du Luxor, Leon de Joannis, Musée national de la Marine Het korvet Sphinx dat het schip Luxor terug naar Frankrijk sleept, L. de Joannis, Musée national de la Marine, Musée national de la Marine. de Joannis, Musée national de la Marine Oprichting van de Luxor Obelisk op 25 oktober 1836, Musée national de la Marine
