Επετηρίδα για τις 4 Σεπτεμβρίου στο Παρίσι: Η ανακήρυξη της Τρίτης Δημοκρατίας από τον Γκαμπέτα

Στις 4 Σεπτεμβρίου 1870, η Τρίτη Δημοκρατία ανακηρύχθηκε από τον Λεόν Γκαμπέτα στην Place de l'Hôtel de Ville, μετά την πτώση της Δεύτερης Αυτοκρατορίας μετά την ήττα του Ναπολέοντα Γ' στο Σεντάν και μπροστά στο πείσμα του παρισινού λαού.

Την Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 1870, ο Λεόν Γκαμπέτα, τότε μέλος της κυβέρνησης της Εθνικής Άμυνας, ανακήρυξε την Τρίτη Δημοκρατία στην Place de l'Hôtel de Ville, ως απάντηση στην πτώση της Δεύτερης Αυτοκρατορίας μετά την ήττα στο Σεντάν και την αιχμαλωσία του Ναπολέοντα Γ', καθώς και στην αυξανόμενη επιμονή του παρισινού λαού και των Δημοκρατικών.

Δύο ημέρες νωρίτερα, στις 2 Σεπτεμβρίου 1870, η μάχη του Σεντάν είχε εξελιχθεί σε καταστροφή για τον γαλλικό στρατό, υπό τη διοίκηση του στρατάρχη de Mac Mahon, ο οποίος συνθηκολόγησε με τον πρωσικό στρατό. Από το Σεντάν, ο Ναπολέων Γ' έστειλε τηλεγράφημα από το Παλάτι των Τουιλερίων στη σύζυγό του, την αυτοκράτειρα Ευγενία, στο οποίο ανακοίνωνε: "Ο στρατός είναι ηττημένος και αιχμάλωτος, και εγώ ο ίδιος είμαι αιχμάλωτος.

Στο άκουσμα της είδησης, ο στρατηγός Cousin de Montauban, επικεφαλής του Υπουργείου Πολέμου, συγκάλεσε τη νύχτα της 3ης προς 4η Σεπτεμβρίου 1870 μια συνεδρίαση των βουλευτών του Νομοθετικού Σώματος για να αποφασίσει τι έπρεπε να πράξει- οι βουλευτές δεν επιθυμούσαν να αναθέσουν την αντιβασιλεία της Αυτοκρατορίας στην αυτοκράτειρα. Ωστόσο, ομάδες εργατών, έχοντας ενημερωθεί για τη συνεδρίαση που βρισκόταν σε εξέλιξη στη σύνοδο κορυφής, εισέβαλαν στο Palais Bourbon, την έδρα τηςΕθνοσυνέλευσης, και προσκλήθηκαν στη συζήτηση, ενώ το πλήθος έξω από αυτό διογκωνόταν.

Ενώ ένα δημοψήφισμα λίγους μήνες νωρίτερα είχε επιβεβαιώσει τον φιλελεύθερο προσανατολισμό της αυτοκρατορίας και τον ρόλο του Ναπολέοντα Γ ' με 7.336.000 ψήφους ναι έναντι 1.560.000 ψήφων όχι, το Παρίσι διακρίθηκε από τις επαρχίες με μια δημοκρατική πλειοψηφία υπέρ της αλλαγής του καθεστώτος.

Οι Παριζιάνοι εισέβαλαν στο Παλάτι και απαίτησαν από τους βουλευτές ναεγκαθιδρύσουν τη Δημοκρατία. Αντιμέτωποι με τηλαϊκή εξέγερση, μια ομάδα δημοκρατικών βουλευτών, μεταξύ των οποίων οι 4 Ζυλ της μελλοντικής "Δημοκρατίας των Ζυλ", Ζυλ Φαβρ, Ζυλ Γκρεβί, Ζυλ Σιμόν, Ζυλ Φερί, αλλά και ο Αντόλφ Κρεμιέ και κυρίως ο Λεόν Γκαμπέτα, πρότειναν την ανακήρυξή της στο Hôtel de Ville, όπως την εποχή των επαναστάσεων του 1789 και του 1848.

Στις 4 Σεπτεμβρίου 1870, η Τρίτη Δημοκρατία ανακηρύχθηκε στην Place de l'Hôtel de Ville από τον Λεόν Γκαμπέτα, στο όνομα του λαού: "Ο λαός νίκησε το διστακτικό Επιμελητήριο. Για να σώσει την Πατρίδα που κινδυνεύει, ζήτησε τη Δημοκρατία: αυτή ανακηρύχθηκε και αυτή η επανάσταση πραγματοποιείται στο όνομα του νόμου και της δημόσιας σωτηρίας. Πολίτες, φυλάξτε την πόλη που σας έχει εμπιστευτεί- αύριο θα είστε μαζί με τον στρατό των εκδικητών της Πατρίδας".

Το πανηγυρίζον πλήθος παρακολούθησε το γεγονός, το οποίο θύμιζε την ανακήρυξη της Δεύτερης Δημοκρατίας από τον Λαμαρτίν στις 24 Φεβρουαρίου 1848. Ήταν μια κάπως σουρεαλιστική κατάσταση, σε αντίθεση με τη στρατιωτική κατάσταση της χώρας, το πολιτικό διακύβευμα και τηνπροέλαση των πρωσικών στρατευμάτων σε όλη τη χώρα.

Έτσι, για να καθησυχάσει το λαό μπροστά στηνπρωσική εισβολή, ο Ζυλ Φερύ είχε την ιδέα να σχηματίσει μια προσωρινή κυβέρνηση, που θα συγκροτούνταν de facto και όχι de jure, και θα αποτελούνταν από δημοκρατικούς βουλευτές από το Παρίσι, ενώ η αυτοκράτειρα θα ετοίμαζε τις βαλίτσες της για την Αγγλία.

Υπό την προεδρία του συντηρητικού στρατηγού και στρατιωτικού διοικητή της πρωτεύουσας Λουί Τροσού, αυτή η κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας, που ψηφίστηκε από τους Παριζιάνους, αποτελούνταν από τους Ζυλ Φαβρ, Λεόν Γκαμπέτα, Εμμανουήλ Αραγκό, Αντόλφ Κρεμιέ, Ανρί Ροσφόρ, Ερνέστ Πικάρ, Αλεξάντρ Γκλέις-Μπιζουάν, Ζυλ Σιμόν, Λουί-Αντουάν Γκαρνιέ-Παγκές, Ζυλ Φερί και Ευγένιο Πελετάν.

Η απόφαση της κυβέρνησης Εθνικής Άμυνας ήταν σαφής: ο πόλεμος έπρεπε να συνεχιστεί. Αλλά η κατάσταση επιδεινώθηκε γρήγορα. Στις 19 Σεπτεμβρίου 1870, η πρωτεύουσα περικυκλώθηκε από εχθρικά στρατεύματα- η πολιορκία του Παρισιού είχε μόλις αρχίσει.

Ωστόσο, παρά την εκλογή, στις 8 Φεβρουαρίου 1871, μιας Εθνοσυνέλευσης στην οποία κυριαρχούσαν συντηρητικοί, μοναρχικοί και βοναπαρτιστές, η οποία επιβράδυνε την εγκαθίδρυση ενός δημοκρατικού καθεστώτος, και παρά την αιματηρή καταστολή, τον Μάιο του 1871, της Παρισινής Κομμούνας, που ξεκίνησε ως απάντηση στην υπογραφή ανακωχής με τον Μπίσμαρκ, Οι προσπάθειες αποκατάστασης της μοναρχίας απέτυχαν και η Τρίτη Δημοκρατία διήρκεσε μέχρι τις 10 Ιουλίου 1940, καθιστώντας την το μακροβιότερο δημοκρατικό καθεστώς στη γαλλική ιστορία.

ΗΕθνοσυνέλευση πολύ σπάνια ανοίγει τις πόρτες της στο ευρύ κοινό, με εξαίρεση τις Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Φέτος, επιστρέφει και πάλι, με ένα εξαιρετικό άνοιγμα στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου. Ρίξτε μια ματιά στα παρασκήνια της εξουσίας και της εθνικής κληρονομιάς που φυλάσσεται σε αυτή τη Μέκκα της γαλλικής πολιτικής.

Για να μάθετε περισσότερα