Op donderdag 10 september 1896 raasde een natuurlijke en meteorologische gebeurtenis van ongekende omvang en geweld door de straten van de hoofdstad. Deze tornado, de eerste en laatste die ooit over Parijs trok, veroorzaakte grote materiële schade en de dood van vijf mensen toen hij tussen de Place Saint-Sulpice en het Parc des Buttes-Chaumont trok.
Parijs en de regio Ile-de-France waren al enkele weken getroffen door hevige stormen, met als hoogtepunt op 26 juli 1896 een bijzonder hevige hagelstorm die de wijken Montsouris en Belleville trof, evenals het Bois de Vincennes en het Bois de Boulogne. De storm ontwortelde bomen, verwoestte bloemperken, rukte daken af en vernielde winkelruiten; het tramverkeer werd verstoord doordat boomstammen op de weg vielen.
Twee Parijse vrouwen, een klein meisje van elf en een vrouw van in de twintig, verloren het leven, de eerste door het instorten van een washuis in het 13e arrondissement, de tweede door een val van de top van de vestingwerken bij de Porte d'Ivry. Maar wat Parijzenaars dachten dat het hoogtepunt van het slechte weer in dezomer van 1896 zou zijn, werd in werkelijkheid niet bereikt.
Op 10 september 1896, net voor 15.00 uur, werd Parijs opnieuw getroffen door een onweersbui, maar deze nam al snel een veel angstaanjagender en dramatischer wending dan zijn voorgangers. In het hart van het 6e arrondissement, tussen de noordelijke Luxemburgse Tuinen en Place Saint-Sulpice, vormde zich een tornado voor de verbaasde ogen van de toeschouwers.
Met rukwinden tot 220 km/u beweegt deze tornado van categorie EF2 op de Fujita-schaal zich in een rechte lijn naar het noorden van de hoofdstad, door het 6e, 1e, 3e, 10e en 19e arrondissement. Hij stak de Place Saint-Sulpice over, nam de Quai des Grands-Augustins , waar bomen ontworteld werden en boeken in vier windrichtingen verspreid lagen, stak de Seine over, waar verschillende beschadigde binnenvaartschepen zonken, en bereikte het westen van hetIle de la Cité via de Pont-au-Change.
Op de rechteroever vervolgde de tornado, die gemiddeld 300 meter breed was, zijn verwoestende weg en bereikte de Place du Châtelet, waar hij het dak van het theater scheurde, langs de Tour Saint-Jacques liep waar hij een waterspuwer onthoofde en door de Rue Réaumur en vervolgens de Rue de Turbigo trok voordat hij de Place de la République bereikte. Maar daar stopt het fenomeen niet!
Daarna ging het verder naar de Boulevard Saint-Martin, de Boulevard de Magenta en het Canal Saint-Martin, waar een vrouw en haar kind in het water werden gegooid. De tornado eindigde uiteindelijk op de Boulevard de la Villette, door het Parc des Buttes-Chaumont, maar niet voordat hij een nabijgelegen kermis had verwoest.
In slechts 3 tot 4 minuten doorkruiste de colonne Parijs van zuidwest naar noordoost, legde 6,3 kilometer af en veegde alles op zijn pad weg. Kastanjebomen, iepen en platanen werden omvergeworpen, daken en lantaarnpalen werden afgerukt en een omnibus werd zelfs opgetild en op het trottoir omvergeworpen door de kracht van de wind, net als veel koetsen.
Maar er was niet alleen materiële schade te betreuren: bijna 70 Parijzenaars raakten ernstig gewond en 5 mensen verloren zelfs het leven door kneuzingen en schedelbreuken, waaronder een Engelse jockey genaamd Eyears, een 30-jarige koetsier, Jean Portal, die uit zijn koets werd geslingerd, Léon Vanderhagle, een dagloner die werd verpletterd door een loden plaat van 300 kg die van een dak was gevallen of omver geworpen, afhankelijk van de versie, op de Boulevard Magenta, en Antoine Rouché, een 5-jarig jongetje dat door de kracht van de wind werd opgetild en tegen de borstwering van de Pont-au-Change werd geslingerd.
De volgende dag organiseerde de gemeente een schoonmaak in de straten van Parijs en reserveerde 10.000 francs voor de begrafenis van de slachtoffers, terwijl de kranten zich over het onderwerp bogen en verklaringen verzamelden van mensen die getuige waren geweest van het fenomeen. De krantenkoppen moeten veel Parijzenaars hebben verrast!
Ondanks het geweld trof de tornado slechts een klein deel van de hoofdstad. Le Figaro was hierover verbaasd in zijn editie van 11 september 1896: "Het merkwaardige is dat in deze periode, in Montmartre, in het negende arrondissement, op de Champs-Elysées, op de Champ-de-Mars, niemand vermoedde dat er een verschrikkelijke cycloon een ravage aan het aanrichten was in Parijs. Het regende en dat was dat. Tegen vier uur was de cycloon voorbij. De lucht werd zachter. Het stopte helemaal met regenen.
De tornado van 10 september 1896 is de enige bekende tornado in degeschiedenis van de hoofdstad, maar ook het enige geval van een tornado in Frankrijk die zich in een uitsluitend stedelijke omgeving heeft voorgedaan, van zijn ontstaan tot zijn verdwijning.
Plaats
Place Saint-Sulpice
Place Saint-Sulpice
75006 Paris 6
Meer informatie
Iconografieën: Kop: RUE DES ARCHIVES/PVDE Vorming van de cycloon, place Saint-Sulpice. Tekening naar de natuur door de heren Mouligné en Redon De kaaien van de Seine, na de passage van de waterhoos, gravure door Georges Redon De tornado van 10 september 1896 Persknipsels uit die periode die verslag doen van de gebeurtenis
